Orofaciaal fysiotherapeut Hans van Mourik uit Gorinchem ziet jaarlijks veel cliënten met kaakklachten, pijn in één gezichtshelft en vage oorklachten die hun oorsprong vinden in het kaakgewricht. Behandeling is vaak goed mogelijk, maar in veel gevallen geldt: voorkomen is beter dan genezen. Eén van de oorzaken van kaakproblemen is het verkeerd gebruiken van het gebit—alsof het een gereedschap is. In dit artikel bespreekt Van Mourik een aantal extreme én alledaagse voorbeelden van onjuist gebruik van het gebit, en waarom we deze gewoonten beter kunnen afleren.
"Don't try this at home," zou je tandarts zeggen
Bierflesjes openen met je tanden
Wereldrecords in bizarre categorieën bestaan in allerlei vormen. In India woont Murali K.C., die in 2011 het wereldrecord vestigde door in één minuut maar liefst 68 bierflesjes met zijn tanden te openen. Toch verbleekt dat bij de prestatie van Kroaat Krunoslav Budiselic, die een record vestigde op basis van volume: hij opende 2.000 bierflesjes met zijn tanden in slechts 28 minuten en 11 seconden. Een indrukwekkend record, zou je zeggen.
Maar ondanks de kracht en snelheid waarmee hij dit presteerde, is het openen van flesjes met je tanden een enorme aanslag op je gebit. Niet alleen loop je het risico je glazuur te beschadigen, maar zelfs het breken van tanden is een gevaar. Bovendien ontstaat er extra belasting op het kaakgewricht door de enorme krachten die hierbij vrijkomen, wat kan leiden tot standsveranderingen en overbelasting.
Hoe onschuldig is verpakkingen openen met je tanden of velletjes bij je nagels bijten?
Veel patiënten realiseren zich niet dat dagelijkse gewoonten bijdragen aan kaakklachten. Vaak komen patiënten via de tandarts, huisarts, KNO-arts of neuroloog bij Hans van Mourik vanwege oorklachten, terwijl het probleem eigenlijk in het kaakgewricht zit.
Een van de standaardvragen bij een intake is het bespreken van afwijkend mondgedrag. Zonder erbij stil te staan, gebruiken veel mensen hun tanden om verpakkingen van kaas en vleeswaren te openen. De vraag is: waarom doen ze dat? Het antwoord is vaak simpel: "De schaar ligt in de keukenla, dus ik gebruik snel mijn tanden."
Daarnaast wordt het gebit ook vaak ingezet bij zelfmanicure—denk aan nagelbijten en het afbijten van velletjes aan de randen van de vingers. Dit zijn menselijke gewoonten die snel uitgevoerd worden, maar de gevolgen ervan manifesteren zich meestal pas later.
Voorkom klachten: Gebruik je gebit waarvoor het bedoeld is
Heb je klachten bij het oor, in je wang, jukbeen of langs de onderrand van je kaak? Vraag jezelf dan af of je een nagelbijter bent, vaak verpakkingen met je tanden opent, of andere gewoonten hebt die je gebit verkeerd belasten.
Gewoonten afleren is lastig, maar voorkomen is beter dan genezen. Door bewuster met je gebit om te gaan, verminder je niet alleen de schade aan je tanden, maar ook de irritatie van het kaakgewricht. Je gebit is bedoeld om voedsel op de juiste manier af te bijten en goed te kauwen—niet als multitool voor verpakkingen en manicure.
Vakantie-tip
Neem een klein schaartje mee in je reisbagage (let op: dit mag niet in handbagage in het vliegtuig) en een flesopener. Je tanden en kaakgewricht zullen je dankbaar zijn!